پیاده سازی یک سیستم اطلاعات مکانی مبتنی بر مشارکت عمومی در مدیریت کاربری اراضی

یکی از عوامل عدم موفقیت بسیاری از طرح های آمایشی-به ویژه در کشورهای جهان سوم-عدم مشارکت گروه های ذینفع و بتبع آن، در نظر نگرفتن ملاحظات این گروه ها در طرح های مذکور می باشد. این مسئله از آنجا ناشی می شود که سازمان متولی طرح، بدون در نظر گرفتن همه ابعاد پروژه اقدام به اجرای آن می کند و سایر سازمان ها و بخش های ذینفع در طرح نادیده گرفته می شوند. در کشورهای توسعه یافته قبل از اجرای طرح ها یعنی در مرحله تصمیم گیری، آراء مردم به طریقی دریافت و در تصمیم نهایی اعمال می شود اما در کشورهای در حال توسعه مانند ایران می توان گفت مردم نقش کمی در تصمیم گیری ها دارند هر چند به عنوان افرادی که متاثر از تصمیمات هستند حق دارند در تصمیم گیری ها حضور داشته باشند. همچنین مشارکت بعضی سازمان ها و بخش های اجرایی نیز برای خدمات رسانی در حین و پس از اجرای طرح ها ضروری است. همین مسئله لزوم به کارگیریِ مکانیسمی که بتواند نظرات گروه های ذینفع را برای تاثیرگذاری در تصمیم نهایی به طریقی دریافت کند را توجیه می کند. در گذشته برای تصمیم گیریِ مشارکتی، جلسات در ساعات و مکان های خاصی برگزار می شد که امکان مشارکت برای همه گروه ها و افراد را محدود می کرد. امروزه با پیدایش و توسعه فناوری های ارتباطی مانند اینترنت و به طور ویژه وب، این زمینه نیز مانند سایر بخش های علمی- پژوهشی دچار تغییراتی اساسی شده است و فرصتی ویژه برای انجام طرح های مشارکتی به وجود اورده است. از طرف دیگر به کارگیری روش های تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره برای امر مشارکت، می تواند اعتبار تصمیمات را افزایش دهد و هم باعث توجه به همه ابعاد مسئله شود. با توجه به ماهیت مکانی بیشتر داده های مورد استفاده در تصمیم گیری ها، سیستم های اطلاعات مکانی بستر مناسبی برای تحلیل های مکانی در اختیار کاربران قرار می دهد که در ترکیب با فناوری های ارتباطی مانند اینترنت و تحلیل های تصمیم گیری چندمعیاره امکان مشارکت عمومی برای طرح های مکانی را تسهیل می کند. در این تحقیق یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری مکانی مبتنی بر مشارکت عمومی برای مشارکت گروه های ذینفع طراحی و به صورت آزمایشی برای اولویت بندی گزینه ها برای کاربری بهداشت در بخشی از شهر اراک اجرا شده که الگوریتم به کار رفته برای تصمیم گیری، فرایند تحلیل سلسله مراتبی می باشد. نتایج این تحقیق نشان می-دهد که بکارگیری سیستم های پشتیبان تصمیم مشارکتی می توان باعث رضایت عموم از طرح ها شود که بتبع آن از ضایع شدن سرمایه های ملی و بلا استفاده ماندن طرح ها جلوگیری کرد و همچنین باعث ایجاد احساس مسئولیت نسبت به طرح ها می شود که این مورد می تواند در نگه داری طرح مفید باشد. علاوه بر این موارد در معرض عموم قرار گرفتن طرح ها باعث جلوگیری از قانون گریزی و سوءاستفاده برخی افراد می شود.